Tegenbewijsregeling box 3 – opgaaf werkelijk rendement en het treffen van voorbereidingen

Op 14 maart 2025 is het wetsvoorstel Wet tegenbewijsregeling box 3 ingediend bij de Tweede Kamer. Deze wet maakt het mogelijk om via een tegenbewijsregeling belasting te betalen in box 3 op basis van je werkelijke rendement.

Verwacht wordt dat deze wet per 1 juli 2025 in werking treedt. Vanaf dat moment komt er ook een formulier beschikbaar: de Opgaaf Werkelijk Rendement (OWR). Daarmee kun je per belastingjaar aangeven wat je werkelijk rendement is geweest.

Wij adviseren om nu alvast te beginnen met het verzamelen van alle gegevens over je werkelijk rendement. Tenzij je nu al zeker weet dat de wijze waarop in de aangifte op basis van het forfait belasting is geheven, voor jou gunstiger uitpakt.

In de rest van dit artikel nemen we je stap voor stap mee in hoe het nou precies zit met belastingheffing in box 3. Wat bedoelen we eigenlijk met werkelijk rendement? Hoe wordt dat bepaald? En hoe werkt dat OWR-formulier precies: welke informatie heb je nodig en binnen welke termijn moet je het invullen?

Hoe zit het ook al weer?

Op 24 december 2021 deed de Hoge Raad een belangrijke uitspraak, beter bekend als het Kerstarrest. Daarin werd geoordeeld dat de manier waarop de belasting in box 3 (inkomen uit sparen en beleggen) werd geheven – op basis forfaits – in strijd was met het recht. Volgens de Hoge Raad moet er belasting worden geheven op basis van het werkelijk behaalde rendement.

Naar aanleiding van deze uitspraak heeft de staatssecretaris van Financiën een regeling voor rechtsherstel getroffen voor de jaren 2017 t/m 2022. En vanaf 1 januari 2023 geldt er een tijdelijke overbruggingswet.

Op 6 juni 2024 heeft de Hoge Raad echter opnieuw geoordeeld dat zowel het geboden  rechtsherstel als de in het leven geroepen overbruggingswetgeving, nog steeds strijdig is. De conclusie: ook bij deze regelingen moet je belasting betalen op basis van je werkelijke rendement, als dat voor jou voordeliger uitpakt dan belastingheffing op basis van een forfait.

In de tussentijd werkt het kabinet aan een nieuw systeem voor box 3. De invoering daarvan is inmiddels uitgesteld naar op zijn vroegst 1 januari 2028.

Wat is het werkelijk rendement?

De Hoge Raad heeft op 6 juni 2024 kaders gegeven over hoe het werkelijke rendement in box 3 bepaald moet worden. Het werkelijk rendement in een jaar wordt vastgesteld op basis van:

• Het gehele vermogen – gerealiseerd en ongerealiseerd rendement -, waarbij het gaat om zowel directe inkomsten (rente, dividend, huur, etc.) als indirecte inkomsten (koersresultaten beleggingen, waarde ontwikkeling onroerend goed, etc.), ongeacht of deze zijn gerealiseerd en zonder aftrek van heffingsvrij vermogen;
• Het nominale rendement, dus zonder rekening te houden met inflatie;
• Geen aftrek van kosten, behalve rentelasten op schulden in box 3;
• Dat de waardeverandering van een woning in box 3 wordt berekend aan de hand van het verschil in WOZ-waarde aan het begin van het jaar en het begin van het jaar daaropvolgend;
• Dat de waardeverandering van andere onroerende zaken wordt gebaseerd op de waarde in het economische verkeer;
• Dat de waardevermeerdering die zijn ontstaan door gemaakte kosten voor verbetering of uitbreiding, onder voorwaarden buiten beschouwing worden gelaten.
• Dat positieve of negatieve rendementen uit andere jaren niet mogen worden verrekend, met andere woorden geen verliesverrekening.

Let op: er zijn nog best wat onduidelijkheden. De exacte regels staan opgenomen in het wetsvoorstel tegenbewijsregeling box 3 en komen in het formulier Opgaaf Werkelijk rendement (OWR).

Formulier Opgaaf Werkelijk Rendement (OWR)

Vanaf 1 juli 2025 (als alles volgens planning verloopt) treedt de Wet tegenbewijsregeling box 3 in werking. Tegelijk komt ook het bijbehorende formulier beschikbaar: de Opgaaf Werkelijk Rendement (OWR).

Met dit formulier kun je laten zien dat jouw belasting over box 3 eerlijker uitpakt als je uitgaat van het werkelijk rendement in plaats van de vaste (forfaitaire) percentages uit de huidige herstelwet of de overbruggingsregeling. Wat je moet weten:

• Je moet dit per belastingjaar doen;
• Je hoeft het alleen in te vullen als belastingheffing op basis van het werkelijk rendement voor jou gunstiger.

Wanneer mag je het OWR-formulier toepassen?

Het formulier Opgaaf Werkelijk Rendement (OWR) kun je straks niet alleen gebruiken voor nieuwe jaren, maar onder voorwaarden ook voor eerdere belastingjaren vanaf 2017. Dat geldt tot aan de invoering van het nieuwe box 3-stelsel, dat nu gepland staat voor 1 januari 2028.

Voor de jaren 2017 t/m heden zijn er drie situaties waarin je het formulier kunt gebruiken:

1. Belastingjaren 2017 t/m 2020:
   • Als de definitieve aanslag op 24 december 2021 nog niet vaststond (of binnen 6 weken daarna);
   • En je op tijd bezwaar hebt gemaakt of een verzoek tot ambtshalve herziening hebt ingediend.
2. Belastingjaren 2021 t/m 2023:
   • Als de definitieve aanslag al is opgelegd én er op tijd bezwaar is gemaakt.
3. Belastingjaren 2021 tot nu (waar nog géén definitieve aanslag is opgelegd):
   • Dan kun je het formulier als aanvulling op je aangifte indienen bij de Belastingdienst.
   • Je kunt je aangifte niet digitaal aanpassen met het werkelijke rendement; dat moet dus via dit formulier.

Belangrijk om rekening mee te houden:

• In situaties 1 en 2 geldt het formulier als aanvulling op je bezwaar of herzieningsverzoek.
• Voor jaren waarbij je nog geen definitieve aanslag hebt ontvangen (vaak het geval bij 2021 en later), kun je het werkelijke rendement via het formulier indienen naast je reguliere aangifte.
• Let goed op de deadlines! Zodra de aanslag definitief wordt, moet je binnen de bezwaartermijn reageren als je van de tegenbewijsregeling gebruik wilt maken.

Echter zijn er ook nog een aantal punten nog niet duidelijk:

• Het is nog niet duidelijk of verzoeken om ambtshalve herziening (voor 2017–2020) daadwerkelijk door de Belastingdienst worden geaccepteerd. Worden ze afgewezen, dan kun je het formulier daar dus ook niet voor gebruiken.
• Ook in gevallen die onder de massaal bezwaarprocedure vallen (aanslagen die al vaststonden op 24 december 2021), is nog niet bekend of het formulier gebruikt mag worden. Dit is afhankelijk van de juridische procedures die momenteel nog lopen en de uitkomsten daarvan.

Deadline OWR-formulier – houd de termijnen goed in de gaten

Het formulier Opgaaf Werkelijk Rendement (OWR) komt – als alles volgens planning verloopt – in juli 2025 beschikbaar.

Let op: de termijn om het formulier in te dienen is vrij kort!

Volgens de laatste berichten van de Belastingdienst geldt het volgende:

• Dien je het formulier zelf in? Dan heb je 12 weken de tijd vanaf het moment dat het formulier gepubliceerd is.
• Werk je samen met een financieel dienstverlener, zoals RSW Accountants + Adviseurs? Dan heb je waarschijnlijk 26 weken de tijd.

En nu? Bereid je voor op het OWR-formulier

Wij adviseren om nu al de benodigde gegevens over je werkelijke rendement per belastingjaar te verzamelen. Zoals al benoemd is de deadline voor het indienen van het OWR-formulier kort en daarom verstandig om nu al in actie te komen. Alleen als je nu al zeker weet dat het forfaitaire systeem (dus op basis van de herstel- of overbruggingswet) voor jou gunstiger is – wat het geval is wanneer het werkelijk rendement hoger is dan het forfait – hoef je geen actie te ondernemen.

Wij verwijzen hiervoor graag naar onze eerdere berichtgeving voor een benadering van de gegevens die je het beste kunt verzamelen. Bekijk de lijst hier.

Heb je vragen over de ontwikkelingen in box 3 of over hoe je je het beste kunt voorbereiden op het OWR-formulier? Neem dan gerust contact op met onze fiscale collega’s of jouw vaste contactpersoon bij RSW Accountants + Adviseurs. Wij helpen je graag vooruit!